google certified	www.gezondleven.nl-web.net
Zoeken Home Vorige pagina Je bent op: Voeding	Is gist nu wel of niet gezond? Welke soorten gist zijn er! Gist is zo'n typisch ingrediënt wat in ontzettend veel voedingsmiddelen voorkomt, maar over het hoofd wordt gezien. Het speelt echter een zeer grote rol in bijvoorbeeld brood (bakkersgist) en bier (biergist), twee voedingsmiddelen die over de gehele wereld wordt geconsumeerd. Gist heeft om de één of andere reden een slecht imago. We lijken het liefst te mijden uit onze voeding. WAT IS GIST? - Gisten komen overal voor; van de menselijke huid tot diep in de oceanen. - Gist is een eencellig organisme die suiker omzet in alcohol en kooldioxide. - Gist is globaal gezien een verzamelnaam voor een hele grote groep organismen. - Gist is een microscopisch klein, niet dierlijk, eencellig organisme, dat op veel plekken in de natuur voorkomt. Het zijn ééncellige schimmels, waar wel meer dan 1500 soorten van bestaan. Ze zijn iets groter dan bacteriën maar onderscheiden zich voornamelijk doordat hun cellen meer lijken op die van de mens dan die van bacteriën. Gistcellen hebben bijvoorbeeld net als de mens een celkern om hun DNA in op te slaan terwijl bacteriën deze vrij in de cel laten rond zweven. - Gist is o.a voor de bereiding van een brood een essentieel ingrediënt. Het zorgt dat het deeg rijst en het brood luchtig wordt Meeste gebruikte gist-soort in de industrie is de Saccharomyces serevisiae. Er zijn veel soorten Saccharomyces cerevisiae gisten, die allen weer verschillen. Gist wordt ook gebruikt in de bio-technologie om bijvoorbeeld massaler grotere hoeveelheden medicijnen te kunnen produceren. - Andere vormen van Saccharomycres cerevisiae zijn biergist en Marmite. Wie wel eens Marmite heeft geproefd, weet dat het een zeer kenmerkende hartige smaak heeft, net als edelgist. Net als edelgist wordt Marmite ook extra verrijkt met( kunstmatige) vitaminen. - Biergist speelt een erg belangrijke rol bij het brouwen van bier, ze zijn verantwoordelijk voor de productie van alcohol. Zo is biergist heel anders van samenstelling van bakkersgist. Biergist wordt vaak gebruikt als voedingssupplement. Het is bijzonder rijk aan B-vitamines, thiamine, riboflavine, pantotheenzuur, diacine, pyridoxine en biotine. Biergist bevat volgens onderzoekers veel chroom en kan daardoor zeer gunstig werken op de bloedsuikerspiegel en cholesterol. - Bakkersgist bevat veel minder voedingsstoffen en wordt daarom voornamelijk gebruikt om te rijzen. - Er bestaat ook nog zoiets als EDELGIST. (Zie onderaan de pagina). Gisten hebben suikers nodig om te groeien. Uit suiker maken gisten koolzuurgas en alcohol. Ze zijn ook verantwoordelijk voor een aangename geur en smaak, wat zeker in de brood-industrie belangrijk is. Bakkers voegen suikers toe aan bakkersgist in het deeg om deze om te zetten in koolzuurgas(CO2). Deze procedure levert kleine belletjes op, gasbelletjes. Deze belletjes zorgen voor de luchtige gaatjes in de structuur van brood. Deze belletjes drukken het deeg omhoog (rijzen) en wordt er alcohol gevormd. Tijdens het bakproces zal deze vervliegen en niet meer in het eindproduct voorkomen. Gist kan niet zonder suiker. Het komt niet in leven zonder suiker. We moeten gist dus te eten geven, door middel van glucose. Dit enkelvoudige suikermolecuul kan samen met het tweevoudige suikermolecuul maltose de gist voeden waardoor het tot leven komt. In heel veel dagelijks producten in de supermarkt vinden we gist terug. Het is een zeer interessante basisgrondstof, omdat het veel taken bij elkaar kan vervullen (binding, volume, elasticiteit, smaak, kleur en geur,) terwijl het een zeer goedkope grondstof is. Op veel verpakkingen kunnen we in de ingrediënten lijst gist aflezen, maar er zijn ook andere benamingen, zoals gist extract, gehydrolyseerd eiwit, gehydrolyseerd plantaardig eiwit en zuurdesem. VEEL SOORTEN GIST Er zijn inmiddels vele soorten gist. Deze zijn voor de consument ook gewoon verkrijgbaar in supermarkten. Sommige warme bakkers verkopen verse gist als rand-product, maar daar moet de consument dan wel speciaal naar vragen. Vele toko's verkopen verse gist uit de diepvries. Er zijn verschillende varianten: - Verse gist: Dit zijn samengeperste gistcellen, die voor het grootste deel zijn ontdaan van water. Het heeft meestal een creme-achtige kleur, en heeft een brokkelige, zachte structuur. Het wordt in blokjes verkocht. Verse gist heeft twee nadelen, het is flink duurder dan droge gist en je kan het maar kort bewaren. Verse gist moet koel worden bewaard en het is vrij bederfelijk. Na zo'n anderhalve week zal de activiteit sterk afnemen en kan het gaan schimmelen. Verse gist wordt vaak vooraf vermengd met water wat even moet rusten. - Droge gist: Alhoewel anders wordt gedacht, is droge gist erg moeilijk verkrijgbaar. Het wordt veel verward met instant gist, maar dat is wat anders. Het heeft een andere bereidingswijze. Zo moet droge gist eerst in melk of water worden opgelost en moet het een kwartier rusten. Droge gist is in Nederland haast niet verkrijgbaar. - Instant gist: Dit wordt meest gebruikt. Het zijn zeer kleine, lichtbruine korreltjes. Het gist is geïnactiveerd, zodra het in aanraking komt met vocht wordt de gist weer actief. Instant gist is twee keer zo geconcentreerd dan verse gist. Instant gist is direct te gebruiken, en hoef je vooraf dus niet te bevochtigen. Je kunt het direct aan meel toevoegen. Instant gist is te koop in zakjes van 7 of 11 gram en in verpakkingen van 125 en 500 gram. - Vloeibare gist: Vloeibaar gemaakte gist, wat een beetje de textuur heeft van magere yoghurt. Vloeibare gist wordt eigenlijk nooit door de consument gebruikt, maar industrieel, zoals in brood-fabrieken. - Natuurlijk gist (zuurdesem): Dit is een natuurlijk gist wat van nature in meel voorkomt. Door meel en water samen te voegen ontstaat er een vermeerdering van gistcellen. Dit gist is minder actief dan gewone toegevoegde gist. En heeft een opmerkelijk zure smaak. - Biologische gist: Dit zijn zakjes (meestal instant), die we in de natuurwinkel kunnen kopen. Het wordt gemaakt van biologische grondstoffen. De productie blijft verder hetzelfde als niet-biologische instant gist. Gist en/of producten met gist vermijden of niet? - Om de vraag is gist nu gezond of ongezond? te beantwoorden, kunnen we concluderen dat gist niet ongezond is, maar ook niet knetter-gezond. Als je verder goed en gezond eet, en geen last hebt van overgevoeligheden, kun je gerust gist-producten als brood consumeren, zij het met mate. - Het is sterk afhankelijk per product, welke gist, en of er sprake is van overgevoeligheid/intoleranties. Het is daarom vooral een persoonlijke keuze. En uiteraard, wat voor alles geldt: eet nooit teveel producten met gist. - Als je veel gist in je darmen hebt, leidt dat ook tot een verlaagde zuurgraad. Ook dit heb je liever niet. Hierdoor kunnen zich schimmels vormen, wat een gezonde darmflora nog meer in het nauw brengt. WELKE GIST IS HET BESTE TE GEBRUIKEN? - Maak je eens per week een brood, dan adviseren we je om zakjes gist te gebruiken van 7 gram. Kijk eens bij de Lidl daar zijn ze prettig geprijsd. Bak je meerdere broden per week dan is het gebruik van een pakje gist van 125 gram aantrekkelijker in gebruik omdat het goedkoper is. Zo'n pakje wordt rond twee euro verkocht. Daar kan je 25 broden mee bakken, dus acht cent per brood voor de gist. Dat is een stuk goedkoper dan de zakjes gist van 7 of 11 gram die minimaal vijftien cent per brood kosten. De verpakkingen droge gist van 125 gram zijn bij veel molenwinkels te koop. - Tweede goede keuze is de actieve biologische instant gist. Deze kun je vinden in de natuurwinkels. Let ook op eventuele toevoegingen en volg de gebruiksaanwijzingen op de verpakkingen. - Staat in een recept dat je verse gist moet gebruiken dan kan je dit zonder meer vervangen voor instant gist, maar je moet wel de helft van het gewicht gebruiken. Staat in het recept 10 gram verse gist, dan moet je bij instant gist maar 5 gram gebruiken. Wat is het nu eigenlijk edelgist? Edelgistvlokken (of edelgist, gistvlokken, voedingsgist, nutritional yeast) zijn simpelweg vlokken van gedroogde en bewerkte gist. Eigenlijk dekt de Engelse naam, nutritional yeast, beter de lading, maar in het Nederlands heeft dit aparte goedje wel een leukere naam: edelgist. - Edelgist is een degeactiveerde gist, wat in basis meestal is gemaakt van de stam Saccharomyces cerevisiae (niet dierlijk organisme). Deze gist leeft enkele dagen op een voedingsbodem van onder andere glucose of melasse, en wordt hierna gedood door verhitting. Ze hebben, in tegenstelling tot bakkersgist, geen rijzende eigenschappen, maar bieden wel een aantal andere toffe mogelijkheden. - Edelgist vermeerdert zich razendsnel op een voedingsbodem van melasse van rietsuiker, aangevuld met een oplossing van minerale zouten. Eenmaal geoogst, worden de gistcellen door een korte verhitting gedood en gedroogd. We spreken na dit proces van gedeactiveerde gist. Het resultaat: ietwat apart uitziende vlokken. - De hartige smaak komt van het vrije glutaminezuur. En als je deze nobele smaakmaker eenmaal ontdekt hebt en de smaak kunt waarderen natuurlijk zal je merken dat je er vaak naar gaat grijpen, en het kwistig strooit over je salade, pasta, roerei of soep. Alhoewel je edelgist wel kunt verhitten, is dat zonde, want dan gaan de gezonde stofjes verloren. Voeg het dus pas aan het einde toe of zet een schaaltje op tafel. - Daarentegen kan edelgist uiteraard niet meer gebruikt worden voor het rijzen van brood of gisten van bier of wijn, want dat kan alleen met levende gisten. - Het feit dat edelgist tijdens het bereidingsproces inactief wordt gemaakt levert een belangrijk voordeel op voor mensen die last hebben van de candida-schimmel (en om die reden gistvrij eten). Edelgistvlokken gedragen zich niet als gist in je darmen. Gezondheidsvoordelen van edelgist? - Edelgist is van nature rijk aan essentiële aminozuren en diverse B-vitaminen, als B1, B2, B3, en B6, en vooral B11 (foliumzuur), die wel energievitamines worden genoemd, spelen een grote rol bij de energieproductie. Daarnaast zijn ze belangrijk voor het zenuwstelsel en celgroei. Overigens werken ze het beste in samenwerking met elkaar, omdat elke B-vitamine zijn eigen taken in het geheel heeft. Mocht je twijfelen of je een tekort hebt aan een of meerdere B-vitamines, dan kun je het beste kiezen voor een supplement met een vitamine B-complex. De familie van B-vitamines is daarbij expert in het vrijmaken van energie uit voedsel. Ze spelen een belangrijke rol bij de verbranding van zowel koolhydraten, eiwitten en vetten. En deze verbranding heb jij nodig om vol energie de dag door te komen. Edelgistvlokken kunnen dus een steentje bijdragen aan jouw energieniveau! - Vaak wordt gedacht, dat edelgist vitamine B12 bevat, maar dat is helaas niet zo. Gisten kunnen geen vitamine B12 produceren, dit is iets wat is voorbehouden aan bacteriën. Het wordt vaak verrijkt met vitamine B12 door de fabrikant. - Edelgist is rijk aan vezels (100 gram edelgist bevat 22 gram vezels) In de vorm van 1,3 en 1,6 bétaglucanen. Volgens onderzoek kunnen deze bétaglucanen het immuunsysteem versterken. - Edelgist bevat ook eiwitten en zink. Om met het laatste te beginnen: zink is een belangrijk mineraal voor honderden lichaamsprocessen en speelt een rol bij een goede mentale ontwikkeling, afweersysteem, celreparatie, fertiliteit en je energieniveau. - Goed voor je huid, haar, nagels, stofwisseling, weerstand, energielevel en bovendien passend in een gistvrij dieet (dat laatste is vooral goed nieuws voor mensen met candida) de voordelen van deze zachtgele, vederlichte vlokken zijn legio. Kaas-smaakje Daarnaast zorgen edelgistvlokken, zeker in combinatie met noten en/of zaden, voor een hartige kaas-achtige smaak. Verrassend! Om deze reden worden ze ook vaak door veganisten gebruikt. Edelgistvlokken hebben in ieder geval een hartige, umami smaak die heel goed past in gerechten waar je normaal kaas bij of door zout gebruiken. Edelgistvlokken zijn bedoeld om op te lossen. Je kunt ze dus niet gebruiken als gratin. Je kan ze zowel warm of koud in een salade verwerken. Als ik de smaak ergens mee kan vergelijken is Parmezaanse kaas absoluut het eerste wat me te binnen schiet. Deze vegan Parmezaanse kaas kan je makkelijk zelf maken. - En heel belangrijk: voeg ze pas op het allerlaatste moment toe aan een warm gerecht. B vitaminen zijn gevoelig voor warmte en verdwijnen snel wanneer je ze mee laat pruttelen. WAT KUN JE ERMEE? - Edelgist wordt in regel gebruikt om meer vitaminen, en foliumzuur binnen te krijgen. Maar inmiddels is het populair geworden onder vegetariërs en met name veganisten. Je kunt edelgist overal in-op-naast gebruiken, alles wat je graag een niet dierlijke hartige smaak wilt geven. Enkele heerlijke tips: - Vegan parmezaan; 2 eetl. cashewnoten (ca 30 gram), 1 eetl. edelgistvlokken, snuifje zout, optie; beetje knoflookpoeder. Voeg alle ingrediënten samen in een NutriBullit of mixer en mix. Klaar is kees. Deze vegan parmezaan kan je over een pasta strooien, maar is ook lekker op een gepimpte salade. Andere voorbeelden; - Samen met zaden gemalen op een salade - door een groentesmoothie - Gewoon puur op een pasta, rijst, macaroni - cashew(kaas)saus over groenten - over gestoomde- gekookte aardappelen, groente, peulvruchten - door koude en warme sauzen bv. in een pesto. - gemengd met noten, granen, pitten, zaden - in soepen als smaakmaker - over popcorn - over gekookte quinoa, gierst, haver - bij het maken van diverse groentechips - lekker uit het vuistje - vegan kaasjes maken Om het meeste aan de voedingswaarde te hebben, kan je de de vlokken best koud gebruiken. Bijvoorbeeld door op een salade te strooien of pas op het einde in je gerecht te doen. Edelgist is dan werkelijk een ware uitkomst Ik maak er ook veel vegan strooi-kaas van. Dit is werkelijk verrukkelijk! En zo gemaakt: - Meng 50 gram geroosterde sesamzaadjes of cashewnoten of pistachenoten, een koffiekopje vol edelgist, een eetlepel olijfolie en een snufje Keltisch zeezout door elkaar. Bewaar de strooi-kaas in een goed afsluitbare pot op een koele droge plek. Waar koop je het? Bij Ekoplaza en Holland & Barret is niet goedkoop, maar je doet er heel lang mee, omdat je weinig nodig hebt voor de smaak. Bron: - Moniquevandervloed 2020 - Gezondleven,be	Wist je dat? Wat betekent zelfcompassie? Zelfcompassie is het vermogen vriendelijk en mild te zijn voor jezelf, zoals je ook zou zijn voor een geliefde of je kind. Je wordt er niet mee geboren, maar je kunt het leren. Het is iets anders dan zelfmedelijden en ook iets anders dan jezelf verwennen. Er is een groot verschil tussen zelfwaardering en zelfcompassie, omdat zelfwaardering eigenlijk gebaseerd is op een vergelijking met anderen. Lees verder op wistje dat.