 | google certified |
Zoeken
Home
Vorige pagina
Je bent op:
Voeding
 | Waarom uien goed zijn voor je gezondheid! |
Zo gezond is de uienfamilie!
De meeste van de uienfamilie, de Alliaceae zijn eetbaar, maar niet allemaal even lekker van smaak. Veel soorten groeien in het wild; andere, zoals knoflook, prei, uien en bieslook, net als de niet-eetbare sieruien. worden al sinds duizenden jaren geteeld. Tegenwoordig is de uienfamilie nog steeds de favoriete smaakmaker onder de groenten, zowel uien als knoflook komen voor in de groente-top 20. De gebruiksmogelijkheden van prei en sjalotten worden altijd nog een beetje onderschat, maar op dit gebied kunnen we nog veel leren van de Aziatische koks.
Vaak begint een recept met 'gesnipperde ui of prei'. De ui is een echte smaakmaker, maar wist je dat ui ook nog eens gezond is! De ui bevat geen calorieën, maar wel heel veel voedingsvezels, vitamine en mineralen.
Uienvariëteiten
Er zijn ongeveer 500 geteelde en wilde uiensoorten van verschillende kleur, samenstelling en smaak. Kwaliteit en sterkte van smaak zijn afhankelijk van de hoeveelheid zwavelverbindingen in de vluchtige oliën. Deze verbindingen, die vrijkomen bij het snijden va de ui geven pijnlijke, tranende ogen.
Tranende ogen
Wanneer je een ui snijdt doet dit stofje jouw ogen tranen en je neus lopen. Dat komt doordat je de cellen in een ui kapot maakt en zo stoffen in die cellen de mogelijkheid geeft om te reageren met zuurstof. Hierbij ontstaat het stofje synpropaanthial-S-oxide. Na opensnijden scheidt de ajuin deze stof nog enkele uren af. Dit is een gasvormige stof die in aanraking met (oog)vocht een zwavelzuurverbinding vormt. Deze verbinding irriteert je ogen.
- Het gevolg: je ogen proberen met tranen dit weg te spoelen. Geen zin in traanogen als je uien snijdt?
Snijtips om tranende ogen te vermijden
- Leg ze van te voren een paar uur in de koelkast
- Zorg ervoor dat je mes zeer scherp is
- Snij de uien bij een open raam of onder de afzuigkap
- Door de ui vanaf de kop te snijden en het worteleind zo lang mogelijk heel te laten verminder je het tranen
- Blijf met je handen uit je ogen
- Adem tijdens het snijden door de mond
- Houd af en toe je mes onder de kraan als je veel uien moet snijden
- Gebruik eventueel een keukenmachine
Al die uien rassen worden onderverdeeld op kleur, waarin we ook soorten onderscheiden:
Gele uien: Van alle uisoorten is de gele ui het meest bekend. De schil is bruin tot goudkleurig en de ui is van binnen wit. De gele ui is eigenlijk helemaal niet geel van kleur. Deze ui kunnen wij als 'de standaard' ui soort, maar de gele ui bestaat dan weer uit veel verschillend soorten rassen. Vooral rauw heeft de ui een scherpe smaak, maar eenmaal gebakken is die scherpte minder. Is breed toepasbaar o.a hutspot.
Rode uien: Kunnen zoet of scherp van smaak zijn, maar de meest gebruikelijke soorten zijn meestal zacht van smaak en kunnen rauw gegeten worden. De rode ui heeft mooie paars-rode lagen en geeft meteen kleur aan je salades en als garnering. Past goed in stoofgerechten.
Roze uien: Deze lijkt op de gele ui, maar is wat zoeter en minder scherp. Als je niet van de scherpte houdt, kun je ook voor de zoete uitkiezen.
Witte uien: In Nederland kom je deze ui niet heel vaak tegen. Witte uien zijn groot en hebben een scherpe smaak. Deze wordt niet glazig, bevat veel vast stof. Is ideaal voor Italiaanse gerechten.
- De lente-uien en bos-uien behoren tot de witte uien, ze zijn een vroege uiensoort. Lente-uitjes of voorjaars-uitjes zijn gezaaide uitjes, geoogst als ze nog groen en jong zijn. Ze komen van verschillende de uiensoorten; als de groen bladeren rond en bol zijn komen ze van de stengeluien, als ze plat zijn van een Europees soort. Ze zijn zacht van smaak. Zowel het witte onderste gedeelte als de bladeren zijn eetbaar. Lente-ui lijkt met de groene stengels en witte onderkant weer wat meer op prei. Als ze in bosjes worden verkocht, noemen we ze vaak bosui. Past in salades, soep als decoratie.
Groene uien: Of wel stengeluien vormen de grootste uienoogst in China en Japan. Een variëteit van de Allium fistulosum worden verbouwd in het verre Oosten.
- Prei, Allium porrum is het mildste lid van de uienfamilie en wordt al duizend jaren geteeld. Ze is makkelijke te verbouwen, maar heeft een lange groeiperiode. Prei is een belangrijke smaakmaker in vele groentegerechten en stoofpotten. Jonge prei kan rauw in salades verwerkt worden. - Prei bevat veel vezels en voedingsstoffen, vooral het donkergroene gedeelte. Last van je darmen? Dan is prei eten een goede manier om diarree tegen te gaan.
- Zoete uien; zijn minder scherp dan gewonde uien, dus bij uitstek geschikt voor milde en rauwkost gerechten. En (ook fijn) geen tranen bij het snijden! Laat zich prima roerbakken
- Bieslook, Allium Schoenoprasum is de kleinste van de uienfamilie en makkelijk te kweken in bloempotten en/of kruidentuin. De holle, grasachtige stengels kunnen worden verwerkt in soepen, sauzen, salades en andere gerechten of als decoratie. De lichtpaarse bloemen staan mooi in groene salades. De smaak lijkt het meest op die van de ui, maar is lichter en subtieler met kruidige boventoon.
- Chinese bieslook, A tuberosum heeft platte blaadjes en witte bloemen. Smaak lijkt enigszins op knoflook en rozen. Hoe dichter de knop hoe beter de kwaliteit. Als de bloemen geopend zijn is de bieslook niet meer eetbaar.
Grote Spaanse uien: met bruine schil zijn zacht van smaak. Ze zijn geschikt om te bakken of te verwerken in marinades.
Kleine uien: met bruine en gele schil zijn onontbeerlijk in de keuken als smaakmaker.
Zilveruitjes: zijn babyuitjes, die vaak ingemaakt worden in het zuur of zoetzuur, zilverwitte schilletjes zijn meestal ingelegd verkrijgbaar. Ze worden diep onder de grond gezaaid om groen worden te voorkomen. Ze zijn nooit vers te koop. Ze smaken heerlijk bij Aziatische gerechten.
Inmaakuitjes: zijn scherp van smaak. Ze kunnen worden gebruikt als garnering van bepaalde gerechten.
Sjalotten: zijn eigenlijk geen echte uien. Eigenlijk is het meer familie van de knoflook dan van de ui; ze groeien net als knoflook in meerdere trosjes bij elkaar. Ze worden vaak wel gebruikt net zoals een ui, daarom horen ze er toch een beetje bij. Ze zijn rond of langwerpig met een rode, roodbruine of grijze schil, naar gelang de variëteit. De sjalot heeft subtielere, verfijnde smaak dan de uien en heeft nog wel het meest weg van de rode ui. De geur is minder overheersend.
Hoe kies je de juiste uien?
Let bij het kopen van uien als eerste of ze beginnen te kiemen. Daarnaast moeten de uien stevig aanvoelen en geen beschadigingen hebben. Als er kleine vliegjes rond de uien te vinden zijn, is dit een teken dat ze beginnen te schimmelen.
Hoe kun je uien het beste bewaren?
- Droge uien kunnen het beste op een koele en donkere plek worden bewaard, om te voorkomen dat ze gaan doorschieten ofwel het kiemingsproces te stoppen. Het beste is om in een gesloten plastic zakje of bakje kun je stukjes ui tot 3 maanden in de diepvries bewaren.
- Verse uien zoals bosui en lente ui kunnen ongeveer een week bewaard worden in de groentelade van de koelkast.
Tips om optimaal gebruik te maken van het gezonde effect van uien:
- verse uien zijn er van mei-september - voorraad oktober-april
- Neem bij voorkeur de rode uien. Zij bevatten het meeste werkzame stoffen.
- Gebruik rauwe uien.
- Verwijder enkel de schil bij het schoonmaken van een ui. De buitenste ring van het vruchtvlees bevat namelijk de meeste voedingsstoffen. Gooi deze dus zeker niet bij het afval!
- Gebruik geen uien die je de dag ervoor gesneden hebt. Deze kunnen bacteriën bevatten die ze uit de lucht hebben opgenomen. Heb je bv. een halve ui over? Bewaar deze dan onversneden in een luchtdicht potje en snijd het uitgedroogde gedeelte weg voor gebruik.
- Ui voegt veel gezonde smaak toe, smaakbommetje met een milde pikante smaak.
De genezende eigenschappen van deze wondergroente!
De ui is één van de veelzijdigste groenten, die er bestaan. Uien kunnen rauw een pittige en knapperige smaak geven en gebakken worden voor elk gerecht. Zacht gestoofd wordt de ui uitgesproken zoet. Daarnaast zit een ui barstensvol met bioactieve stoffen, die de gezondheid bevorderen. Ze zijn ook een echt wondermiddeltje als je ziek bent!
Geschiedenis van de uien
Uit oude geschriften blijkt dat de ui 3000 jaar geleden al in delen van Azië werd geteeld en de oude Grieken schijnen het bolgewas in Europa te hebben geïntroduceerd. Ze stonden reeds bij de oude Grieken bekend als redmiddel bij griep en verkoudheid. In de traditionele Chinese geneeskunde werden uien gebruikt om keelontsteking te bestrijden. Ook bij hoesten zouden uien redding kunnen brengen.
Vervolgens duurde het nog wel een poosje voordat uien bij ons gemeengoed werden, maar de analen tonen aan dat er in de late middeleeuwen al een levendige uienhandel in Londen was.
Supergezond!
De piramidebouwers in Egypte hadden de bollen al in hun rantsoen, omdat men dacht dat ze de fysieke kracht bevorderden en ziekten buiten de deur hielden. De doden kregen uien mee in het graf als voedsel en medicijn voor het hiernamaals. Pas veel later kwam men erachter dat de zwavelachtige sulfide in de ui een natuurlijk antibioticum is, die virussen, bacteriën en schimmels moeilijk maakt. Daarnaast voorkomen uien bloedstolsels in de bloedvaten en daarmee dus beroerten en hartaanvallen, helpen ze de cholesterolspiegel omlaag te brengen en men neemt aan dat uien beschermen tegen kanker.
Tip: - 200 gr. uien dekken een vijfde deel van onze dagelijkse behoefte aan ballaststoffen en ongeveer een kwart van onze behoefte aan vitamine C.
Uien bevatten veel verschillende voedingsstoffen:
- Uien bevatten vitamine B2, B6, B11, C en de mineralen zoals selenium, kalium, calcium, fosfor, ijzer, magnesium, koper en zink. Ajuin zit ook barstensvol vitamine C (vooral bosuitjes en bieslook), mineralen zoals molybdeen, mangaan en triptofaan (een aminozuur). En bevatten ze veel vitamine K, wat gezond is voor je bloedvaten. Ook zou het een gunstige werking hebben op de hoeveelheid cholesterol. En heeft zwavelverbindingen, die ontgiftend werken voor de lever.
- Uien bevatten chemische verbindingen die verband worden gebracht met een mogelijk verlaagd risico op sommige kankers. Ze kunnen mogelijk ook helpen bij het verbeteren van de bloedcirculatie en reguleren van de bloeddruk.
- Uien danken hun werkzaamheid aan de stoffen polyfenolen en quercetine (vooral rode ui), beiden sterke antioxidanten. Het zijn bovendien goede bronnen van bioflavonoïden. Deze bieden ook bescherming cardiovasculair, tegen diabetes en andere degeneratieziekten. Vooral het hoge gehalte aan de polyfenolen, die ook ontstekingsremmend werken, maakt van de ui een echt wondermiddeltje voor je gezondheid.
- Uien helpen ook bij het afvoeren van vocht, waardoor ze vochtophoping tegen gaan, dus gezond voor je slijmvliezen.
- Uien bevatten gunstige bacteriën, Door de aanwezigheid van een prebiotische vezel, die bekend staat als inuline, kan het eten van uien helpen om het aantal 'goede bacteriën' in uw darmen op peil te houden. Er zitten massa's vezels in en de nodige prebiotica. Uien zijn dus belangrijk voor een goede stoelgang en je weerstand, die voor een groot deel in onze darmen huist. Antiseptisch waardoor de ui helpt bij darmkoliek. sterke gisting in de darmen en darminfecties.
- Uien zijn een natuurlijk antibioticum: rauwe ui bevat eigenschappen die bacteriën in de mond helpen bestrijden. Zo worden bv. tandgaatjes en bacteriën die het tandvlees aantasten, onschadelijk gemaakt met uien. Gekookte, gebakken of gestoomde ui bevat dit antibacteriële effect veel minder.
Gezondheidseffecten van gewone uien:
- Goed voor hart en bloedvaten
- Goed voor botten
- Goed voor bindweefsel
- Goed bij reuma én om de afweer te versterken: dankzij het hoge zwavelgehalte kunnen macrofagen (cellen die witte T-cellen ondersteunen en zo de afweer versterken) zich beter ontwikkelen.
- Goed tegen vermoeidheid
- Goed tegen zwellingen van lymfeklieren en opgezette amandelen
- Goed voor de afwatering, spijsverteringsbevorderend
Gezondheidseffecten van rode ui(ajuin):
- Verlaagt de suikerwaarden in het bloed (door de aanwezige chroom in uien wordt meer insuline aangemaakt)
- Bevordert een goede cholesterolbalans
- Bevordert de celvernieuwing
- In het algemeen goed voor botten en kraakbeen: verbetert de botdichtheid
- Goed voor hart- en bloedvaten door de quercetine
- Lage Glycemische Index (ideaal tijdens diëten en goed tegen suikerzieken)
- Ui stimuleert de slijmklieren waardoor ze goed inzetbaar zijn bij een vastzittende hoest of een verkoudheid.
Een ui op je nachtkastje werkt écht!
- Verkoudheid of verstopte neus? Die bestrijd je helemaal natuurlijk door uienthee te drinken en rauwe ui te eten. Ook het eten van uien helpt bij griep of verkoudheid. Leg een halve ui op je nachtkastje tijdens het slapen. Zo blijft je neus open en kun je vrijer ademhalen. Dit dankzij de stof Allyl propyl disulfide. Deze stof prikkelt je slijmvliezen en dat is ook de reden waarom een doormidden gesneden ui op je nachtkastje bij verkoudheid echt werkt. Je neus blijft zo open, waardoor je ondanks je verkoudheid ook beter kunt slapen. Het liefst rauw, dan bevat de ui namelijk de meeste vitaminen en antibiotische eigenschappen. Dat wil zeggen dat hij het in zich heeft om bacteriën de deur te wijzen. En om het helemaal mooi te maken: in ui zitten ook polyfenolen, die in het bezit zijn van ontstekingsremmende eigenschappen.
- Uien hebben ook een ontsmettend effect; ze nemen virussen en bacteriën op uit de lucht. Na een nacht langs het bed van een zieke ziet de ui daarom soms ook zwart en gooi je hem best direct weg.
Is een ui gezond voor je darmen?
Vezels zijn belangrijk voor de werking van je darmen. Ze vormen een voedingsbodem voor gunstige bacteriën die in je darmen leven en ze houden je ontlasting soepel. Niet alleen is ui gezond voor je slijmvliezen; ze zijn ook onmisbaar voor je darmen. Er zitten massa's vezels in en de nodige prebiotica. Met een vezelrijke voeding heb je minder kans op verstopping. Daarnaast geven vezels een gevuld gevoel, waardoor je minder snel zin hebt in ongezonde tussendoortjes. Uien zijn dus belangrijk voor een goede stoelgang en je weerstand, die voor een groot deel in onze darmen huist. Toch 'vallen' uien niet bij iedereen even lekker.
Uien bevatten inuline
- In uien zit extra veel van de voedingsvezel inuline. oftewel fermenteerbare vezels. Het is een vorm van 'prebiotica': voedsel voor darmbacteriën. Vooral 'goede' bacteriën smullen ervan en het dringt de ziekmakende bacterie Clostridium perfringens juist terug. Het is een vezel die onze darmen niet kunnen afbreken omdat we het benodigde enzym missen, maar onze bacteriën kunnen dat wel. Als je de goede bacteriën in je darmen voedt, ondersteun je je weerstand. Inuline stimuleert ook nog eens de opname van calcium in de darmen, dat zorgt weer voor gezondere botten. Sowieso komt bij de vertering van dit scherpe bolletje nogal wat gas vrij, maar inuline zorgt als het ware voor een explosie. En dat gas moet eruit als een scheet. Heb je daar veel last van? Dan is de beste remedie: vaker ui eten! Je darmbacteriën passen zich hierop aan, waardoor je uien steeds beter verdraagt.
- bevatten daarnaast ook een samenstelling genaamd 'fructo-oligosacchariden' die de groei van bifidobacteriën kan stimuleren, die op hun beurt dan weer de groei van mogelijk schadelijke bacteriën in de dikke darm onderdrukken.
Uien bevatten quercetine
Uit onderzoek blijkt dat mensen die volop uien eten, een lager risico op sterfte door hart- en vaatzieken hebben dan mensen die geen uien eten. Dit komt waarschijnlijk door het hoge gehalte aan quercetine, een antioxidant die ook veel voorkomt in thee, appels, druiven, broccoli en rode wijn. Laboratoriumonderzoek bij TNO2 heeft laten zien dat quercetine ontsteking in bloedvaten vermindert en daardoor helpt slagaderverkalking te voorkomen.
Zet ze in de tuin
Uien zijn tweejarige planten. Voor een mooie oogst kun je het beste kleine pootuien kopen. Ze groeien eigenlijk op alle grondsoorten, zolang het maar niet al te vochtig is. Verwen ze ook niet al te veel, want dan krijg je vooral veel blad en soms zelfs bloemen. Daar zijn we niet echt op uit. Het gaat om het ondergrondse effect: een stevige ui-bol. Als het loof begint uit te drogen, dan kun je de ui oogsten. Dat kan heel simpel door ze aan het blad uit de grond te trekken. Als je ze op een droge plek aan het loof laat drogen, kun je ze maanden bewaren.
Sjalotten zijn makkelijk te verbouwen, liefs op een zonnige plak, die bemest is geweest voor een eerdere oogst. Is een vorstbestendige uiensoort en wordt geplant in de winter of vroege voorjaar Is een vorstbestendige uiensoort en wordt geplant in de winter of vroege voorjaar.
Bosui kweek je makkelijk zelf in een moestuin. Een van de voordelen is dat het gewas kan doorgroeien. Je kunt ze dus gedurende langere tijd zaaien en oogsten. Dat start rond maart en eindigt rond oktober. Je kunt de groente kweken door ze voor te zaaien, maar je kunt ze ook direct in de grond in rijtjes van 25×2,5 centimeter zaaien. Om bosui te kweken kun je ook het kontje van een bosui gebruiken en deze op de vensterbank laten opkomen in een klein glaasje water.
Bron:
- ohmydish.nl kookgids
- aVogel.be
- Gezondnu 2020
- Gezondheidsnet 2021
Planten tegen luchtvervuiling in huis
Dankzij bomen en planten kunnen wij bestaan, zij geven zuurstof en zuiveren de lucht, die je inademt en bevochtigen deze op een natuurlijke manier. Binnenshuis doet de kamerplant er een schepje bovenop: door belangeloos een sfeer te creëren waarin wij goed gedijen.
Lees verder op wistje dat.